Amputasyon sonrası şişlik (ödem) için ne yapmalıyım?
Amputasyon sonrası dokuda görülen ödem, iyileşme mekanizmasının bir parçasıdır. Ancak zamanla ödemin vücut dolaşımına katılarak dokudan uzaklaşması, güdüğün (amputasyon sonrası kalan uzuv) şekillenip protez kullanımına uyumlanabilmesi gerekir. Bu süreçte ödem kontrolü yapılmalıdır. Ödem kontrolü, cerrahi sonrası dikkat edilmesi gereken en önemli durumlardandır. Kompresyon tedavisi, elevasyon, doğru pozisyonlama, terapötik egzersizler ve farmakolojik tedavi ile ödem kontrolü sağlanır.
Yaralanma, girişimsel eylemler, cerrahi operasyonlar gibi beden üzerinde değişim meydana getiren durumlar vücut tarafından travma olarak algılanır. Travmaya tepki olarak vücut, dokuda iyileşme ve savunma için inflamatuar bir yanıt verir. Lokal ısı artışı, şişlik (ödem), kızarıklık, ağrı, fonksiyon kaybı bu yanıtın belirtileridir. İnflamatuar evre tamamlandığında ise diğer evrelere geçilerek doku tamiri ile dokunun eski bütünlüğü sağlanmaya çalışılır.
Ancak vücudun kendini iyileştirme süreci; kişinin yaşı, hastalıkları, genetik faktörleri, dolaşım bozuklukları, yetersiz vücut bağışıklığı, cerrahi tipi gibi birçok faktörden etkilenir. Vücut, doku iyileşmesini yeterince gerçekleştiremeyebilir. Bu durumda, dışarıdan yapılacak uygulamalarla iyileşme süreci desteklenebilir.
Amputasyonda kompresyon tedavisinde kullanılan uygulamalar:
a. Elastik/Kompresyon Bandajlama:
Elastik bandaj veya kompresyon bandajıyla yapılır. Sarımda distalden proksimale doğru basınç azaltılmalı ve 8 sargı tekniği uygulanmalıdır.
b. Silikon Liner Kullanımı:
Kompresyon ile dolaşımın distalde kalmasını engeller. (Uygun silikon kullanımı için bizimle iletişime geçiniz.)
c. Erken Dönem Test Protezi Uygulaması:
Kalıcı protez öncesi yapılan geçici soket uygulaması ödem oluşumunu en aza indirger. Ardından kişinin ayağa kalkması ve yürümesi ile ödem giderilir.
d. Elevasyon ve Pozisyonlama:
Kişinin güdüğünü aşağı sarkık ve bükülü pozisyonda bırakmaması gerekir. Dolaşımın sağlanabilmesi için eleve etmesi (yukarı pozisyon) gerekir.
e. Terapötik Egzersizler:
Fizyoterapist tarafından verilen egzersizler uygulanmalıdır. Egzersizler ödem kontrolünü sağlamasıyla birlikte kontraktür (eklemlerde sertlik, hareketsizlik) oluşumunu da engeller. Protezle en iyi şekilde uyumlanmanızı sağlar.
f. Farmakolojik Tedavi:
Doktorunuz tarafından verilen ilaçlar düzenli kullanılmalıdır.
Zaman zaman dolaşımsal faktörler, ek hastalıklar ve sedanter yaşam sebebiyle güdükte ödem oluşumu tekrarlanabilir. Bahsedilen uygulamalarla kontrolü sağlanmalıdır. Ayrıca kişinin protez ile uzvunu aktif kullanması, ödem oluşumunu engelleyen ve azaltan en önemli etkendir.
Bireysel değerlendirmeniz ve protez kullanımı uygunluğunuz için bizimle iletişime geçiniz.